Heb je net nieuwe messen gekocht? Dan wil je deze natuurlijk zo scherp mogelijk houden. Het is belangrijk eerst te weten wat voor soort messen je hebt en hoe je deze gaat gebruiken. Ik hoop je met de onderstaande uitleg een beetje wegwijs te kunnen maken in het onderhouden van je messen.
Basisonderhoud
Misschien denk je dat je bij het kopen van nieuwe messen al een heel eind op weg bent naar goed snijden, maar niets is minder waar. Het is belangrijk om je af te vragen hoe je je messen gaat gebruiken. Snij bijvoorbeeld bij voorkeur altijd op een houten of kunststof ondergrond. Gebruik je een harder materiaal, zoals een marmeren of glazen ondergrond? Dan kun je binnen de kortste keren weer nieuwe messen gaan kopen. Doordat dit materiaal harder is dan het messenstaal van het lemmet van je messen, loop je zo gemakkelijk oneffenheden in je lemmet op.
Wij raden je over het algemeen aan je messen met de hand te reinigen. Wanneer je je messen in de vaatwasmachine reinigt, maak je langzaam het lemmet kapot. De hoge temperatuur en vochtigheid in de vaatwasmachine beschadigen zowel het heft als het lemmet, waardoor roestvorming ontstaat. Droog je gereinigde messen direct goed af na het afwassen met de hand, zodat je de kans op roestvorming zo klein mogelijk houdt.
Na het reinigen berg je je messen bij voorkeur op in een messenblok of aan een messenmagneet. Berg je je messen op in een keukenlade, dan loop je ten eerste de kans om met je handen in een scherp lemmet te grijpen, maar daarnaast is het ook niet goed voor het lemmet van je messen. Doordat je messen tegen andere voorwerpen aanstoten, loop je erg snel butsjes op in het lemmet. Iets wat je natuurlijk niet wilt met je nieuwe messen
Kort samengevat voor het basisonderhoud van je messen, snijd op een kunststof of houten ondergrond, reinig de messen met de hand en berg de messen veilig en goed op in een messenblok of aan een messenmagneet.
Soorten messen
Voordat ik je ga uitleggen op welke manier je je messen scherp kunt houden, is het belangrijk om te weten wat voor soort messen je in je bezit hebt. Heb je gekozen voor westerse messen of Aziatische messen?
- Westerse messen
Westerse messen zijn zeer praktische messen en geschikt voor veel snijwerkzaamheden in de keuken. De hardheid van deze messen ligt meestal tussen de 54 en 58 Rockwell. Door deze hardheid is de snijhoek van het mes iets groter, namelijk 20 graden per kant. Dit maakt het lemmet relatief dik, waardoor je een erg stevig mes in handen hebt. Het lemmet van westerse messen is relatief eenvoudig te onderhouden.
- Aziatische messen
Aziatische messen staan bekend om hun vlijmscherpe lemmet. De hardheid van het lemmet van deze messen ligt tussen de 58 en maximaal 66 Rockwell. Een heel hard soort staal, waardoor de slijphoek van het lemmet slechts 15 graden is. Aziatische messen zijn dus dunne, harde messen en zijn hierdoor vlijmscherp. Dit maakt de messen ook een stuk kwetsbaarder. Vandaar dat deze messen echt met liefde behandeld moeten worden.
Slijpen of aanzetten
Als je een beetje bekend bent op messengebied, dan weet je dat je messen kunt aanzetten of slijpen. Maar wat is nu precies het verschil?
Met het aanzetten van uw messen zet u als het ware de snede van het lemmet weer recht. Door het gebruik van een mes ontstaan er kleine braampjes of oneffenheden in het lemmet. Deze kun je door middel van het aanzetten van een mes weer recht maken. Je zult wel degelijk een verschil merken met snijden na het aanzetten van je messen.
Wanneer je kiest voor het slijpen van een mes, verwijder je daadwerkelijk een beetje staal van het mes. Dat betekent dat als je dit te vaak doet, je mes een wel heel klein en dun lemmet overhoudt. Ga dus niet overenthousiast aan het werk met het slijpen van je messen door ze bijvoorbeeld iedere week een slijpbeurt te geven. Hoe vaak je je messen dan wel moet slijpen? Daar kom in later in dit blog nog op terug.
Manieren van slijpen
Welke manieren van aanzetten en slijpen zijn er en wat zijn de voor- en nadelen? Ik zal ze per product even kort uitlichten.
Aanzetstaal
Zoals ik al eerder schreef, gebruik je een aanzetstaal voor het rechtzetten, ofwel aanzetten, van het lemmet van een mes. Met een aanzetstaal verwijder je geen staal van een lemmet, waardoor dit ook niet echt als slijpen gezien kan worden. Koop je een uitgebreide messenset of een gevuld messenblok? Grote kans dat een aanzetstaal standaard wordt meegeleverd.
Het aanzetten van een mes doe je als volgt. Houd het aanzetstaal met de punt naar beneden op uw snijplank. Zet nu het uiteinde van de snede dat zich het dichtst bij het heft bevindt in een hoek van 20 graden boven het aan het aanzetstaal, net onder het handvat. Beweeg het mes met een lichte druk naar beneden, alsof u een plak van het aanzetstaal probeert af te snijden. Hierbij trekt u het mes langzaam naar u toe om zo de gehele lengte van de snede langs het aanzetstaal te halen. Herhaal deze stappen circa 5 keer per kant van het mes.
Voordelen:
- Is veelvuldig te gebruiken
- Eenvoudig in gebruik
- Geschikt voor westerse messen
Nadelen:
- Slijpt je messen niet
- Niet geschikt voor Aziatische messen
Slijpstaaf
Een slijpstaaf ziet er in principe hetzelfde uit als een aanzetstaal, maar is gemaakt van een andere materiaalsoort. Waarbij een aanzetstaal veelal gemaakt is van roestvrij staal. Is een slijpstaaf voorzien van een keramieken staaf of een staaf met een diamanten coating. Deze materialen zijn een stuk harder dan roestvrij staal, waardoor je op een rustige manier je messen kunt slijpen. Het gebruik van een slijpstaaf is voor westerse messen prima geschikt, maar voor Aziatische messen iets minder. Wil je toch met een slijpstaaf aan de slag met je Aziatische messen? Kies dan voor de staaf met diamanten coating.
Een slijpstaaf gebruik je op exact dezelfde manier als een aanzetstaal. Je haalt het lemmet van je mes langs de slijpstaaf, alsof je er een plakje af wilt snijden. Dit zorgt ervoor dat je mes zijn scherpte weer terugkrijgt. Doordat een slijpstaaf maar weinig materiaal verwijdert, kun je een slijpstaaf vaker gebruiken dan bijvoorbeeld een messenslijper. Belangrijk is wel dat je de goede hoek aanhoudt.
Voordelen:
- Geschikt voor dagelijks onderhoud
- Neemt weinig materiaal weg
- Geschikt voor westerse messen
Nadelen:
- Niet geschikt voor zeer botte messen
- Minder goed geschikt voor Aziatische messen
Wetsteen
Het gebruik van een wetsteen is bij uitstek geschikt voor het slijpen van Aziatische messen, maar vergt echt wat oefening. Een uitgebreide uitleg over het slijpen van je messen met een wetsteen vind je terug in dit blog.
De fijnheid van een wetsteen wordt aangegeven met een cijfer. Hoe hoger het getal, hoe fijner de korrel is van de steen. Een steen met een laag cijfer, heeft een grove korrel en gebruik je dus voor het grof slijpen van je messen. Een steen met een hoog cijfer, heeft een fijne korrel en is hiermee goed geschikt voor het fijne onderhoud van je messen.
Voordelen:
- Zeer scherp resultaat haalbaar
- Voor iedere fase van slijpen een steen beschikbaar
- Geschikt voor Aziatische en westerse messen
Nadelen:
- Vergt oefening
- Geen snelle manier van messen slijpen
Doortrekslijper (handmatige messenslijper)
Een doortrekslijpen, of handmatige messenslijper, is een eenvoudige manier voor het slijpen van je messen. Het resultaat is iets minder secuur dan dat je dit met een wetsteen zou doen, maar zorgt er zeker voor dat je messen hun scherpte weer terugkrijgen. Doortrekslijpers zijn in verschillende soorten verkrijgbaar. Voor westerse of Aziatische messen en voorzien van 1, 2 of 3 sleuven met een fijnere tot grovere korrel.
Om het mes te slijpen, haal je deze eenvoudigweg door de sleuven, zonder druk uit te oefenen. Een sleuf met een grovere korrel zorgt voor een grove afwerking van het mes, de sleuf met de fijnere korrel polijst of slijpt het mes voor een fijne afwerking.
Voordelen:
- Zeer eenvoudig in gebruik
- Snel resultaat
- Altijd in de goede hoek slijpen
- Geschikt voor westerse messen
Nadelen:
- Minder secuur resultaat
- Minder geschikt voor ‘harde’ messen, zoals Aziatische messen
Elektrische messenslijper
Als laatste zijn er ook elektrische messenslijpers verkrijgbaar. Ben jij een echte kookliefhebber, maar heb je geen slijpervaring? Dan biedt de elektrische messenslijper misschien uitkomst. Net zoals een doortrekslijper is ook de elektrische messenslijper voorzien van meerdere sleuven, voor grof slijpen tot een fijne afwerking. De ene messenslijper werkt met slijpstenen, de andere slijper met slijpbandjes. Kijk voordat je een elektrische messenslijper aanschaft, goed naar wat je wensen zijn en wat voor messen je hebt.
Een elektrische messenslijper is eenvoudig in gebruik, maar haalt relatief veel materiaal van het lemmet af. Het is dus van belang dat je je messen niet onnodig vaak door de messenslijper heen haalt, want dit verkort de levensduur van je messen aanzienlijk.
Voordelen:
- Eenvoudig in gebruik
- Geschikt voor westerse en Aziatische messen (let hierbij goed op bij de aanschaf van een elektrische messenslijper)
- Snel resultaat
Nadelen:
- Verwijdert veel materiaal van het lemmet
Frequentie
Hoe vaak je je messen aanzet of slijpt is helemaal afhankelijk van hoe vaak je je messen gebruikt en ook voor welke manier van slijpen je kiest. Het aanzetten van je veelgebruikte messen kun je bijvoorbeeld wekelijks doen, het slijpen op een slijpstaaf maandelijks, maar het slijpen van je messen met een elektrische messenslijper raden we bijvoorbeeld niet aan om vaker dan één keer per jaar te doen. Maar wacht ook zeker niet te lang met het slijpen van je messen. Hoe langer je je ‘botte’ mes gebruikt, hoe meer materiaal je zult moeten verwijderen om je messen hun scherpte weer terug te geven.
Ga dus een beetje op je gevoel af, jij bent tenslotte degene die de messen het meest gebruikt. Je zult gauw genoeg merken wanneer je messen weer een onderhoudsbeurt nodig hebben. En je weet, het snijden met een bot mes levert de meeste snij-ongelukken op in de keuken.
Professionele messenslijper
Durf je het zelf slijpen van messen na deze uitleg en adviezen toch niet aan? Lever je dan je messen in in één van onze kookwinkels. Je messen worden dan professioneel geslepen, waarna ze na gemiddeld 1 tot 2 weken weer scherp op je liggen te wachten in de winkel!
2 Comments
Ik had een vraag hoeveel zal het kosten om een vlees mes van Herman den blijker te laten slijpen groetjes joey 🙂
Goedemorgen Joey, Je kunt dit het beste even vragen aan onze klantenservice via klantenservice@kookwinkel.nl. Zij kunnen je met deze vraag beter verder helpen. Met vriendelijke groet, Kookwinkel Oldenhof